Yeni doğan bebeğin bakımında annelerin dikkatli davranmaları gereken en hassas noktalardan biri de göbek bağı temizliğidir. Göbek bağının iyi temizlenmemesi sonucu ortaya çıkabilecek sorunlar bebeğin hayatını tehlikeye atabilir. Doğumda göbek kordonu ne zaman kesilmeli? Bebeklerde göbek bağı bakımı nasıl yapılmalı? Plasenta Revia nedir? Plasenta kanaması neden olur?
Gündelik yaşantı içerisinde bebeğin eşi olarak bilinen ‘Plasenta’ hamileliğin 3. haftasında bebeğin hareketlerini kısıtlamayacak şekilde ona bağlı oluşan bir organdır. Bu organın mucizevi hikmeti ise yalnızca hamilelik döneminde görülmesiyle anne ve fetüs arasındaki besin alışverişini sağlamasıdır. Anne adaylarının yediklerinin ve oksijenin bebeğe iletilmesini sağlayan plasenta, yapısı itibariyle esnek ve dayanıklıdır. Fetüsün ihtiyaçlarını tamamıyla karşılamaya yarayan plasenta, bariyer vazifesi görerek ilk üç ayda meydana gelebilecek enfeksiyonlara karşı bebeği korur. Daha bunun gibi nice faydası olan plasenta, göbek kordonu ile bebeğin göbeğine bağlanır. Peki Plasenta Previa nedir? Plasenta kanaması neden olur ve ne yapılmalı? Göbek kordonu ne zaman kesilmeli? Göbek bağı saklanmalı mı? Göbek bağı bakımı nasıl yapılmalı? İşte plasenta ve göbek kordonu ile ilgili bilinmesi gereken tüm ayrıntılar…
PLASENTA PREVİA NEDİR? PLASENTA PREVİA BELİRTİLERİ…
Bebeğin oksijen almasını ve beslenmesini sağlayan plasentanın anormal derecede büyümesi ve yerleşmesi plasenta previa durumunu meydana getirmektedir. Plasenta normalde rahmin hemen üzerinde ya da kenarında bulunurken plasenta previa rahmin aşağısında yer alıp, boyu ile rahmin bir bölgesini ya da bütününü kapatması ile kendini gösterir. Hamilelik döneminin ikinci yarısında vajina bölgesinde ağrısız bir şekilde görülen kanamalarla plasenta reviadan şüphelenilebilir. Eğer sigara kullanıyorsanız, çoğul gebe iseniz, 35 yaşından büyükseniz ve en az 1 kere doğum yapmışsanız plasenta revia ile karşılaşma riskiniz daha fazladır.
PLASENTA KANAMASI NEDEN OLUR? HAMİLELİKTEKİ KANAMALARA DİKKAT!
Sağlıklı bir hamilelik döneminde rahmin üstünde ya da kenarında bulunan plasenta, aşağı kısımda yer aldığı zaman rahmi kapatacağı için plasenta previa durumunu meydana getirir. Hamileliğin son dönemlerine doğru artış gösteren kanamaların asıl sebebi olan plasenta previa yani bebeğin eşinin önde olması, plasentanın erken ayrılması ile sonuçlanır. Kenar bölgelerden ayrılmaya başlayan plasenta beraberinde vajinal kanamayı da oluşturmaktadır. Böyle durumlarda muhakkak doktor kontrolüne gidilmelidir.
PLASENTA YAPIŞIKLIĞI HAYAT KARARTIYOR!
Doğum esnasında plasentanın rahim duvarına yapışması, aşırı miktarda kanamaya sebep olarak anne adayının hayatını riske atıyor. Plasenta previanın görülmesiyle normal doğumun yapılmaması gerektiğini öne süren uzmanlar, plasenta yapışıklığının erken fark edilmesi ve önlem alınması ile doğumun gerçekleştirilebileceğini savunuyorlar.
Bu konuyla ilgili Prof. Dr. Dursun, plasentanın doğum sonrasında 30 dakika içinde kendiliğinden ayrıldığını belirterek, şu açıklamayı yaptı:
“Gebelikte, bebeğin eşinin rahim duvarına yapışması ve ayrılmaması durumu, 500 ile bin doğumda bir görülüyor. Normal şartlarda bebeğin eşi normal doğum sonrası yarım saat içinde sezaryen sırasında da plasenta doktor tarafından rahimden kolay bir manevra ile ayrılır. Eğer tanı konmazsa anne ve bebek açısından doğum sırasında hayati risk taşır. Annenin hayatı tehlikeye girer ve ciddi kanama oluşturabilir. Miyom ameliyatı, rahim düzeltme ve iki kez sezaryen doğum geçiren kişiler plasenta yapışması riskiyle karşı karşıya kalabilirler.”
BEBEKLERDE GÖBEK BAĞI KORDONUYLA İLGİLİ BİLİNMESİ GEREKENLER
ANNE KARNINDAKİ BEBEK HAREKETLİYSE KORDONU O KADAR…
Bebeklerdeki göbek kordonunun plasenta arasında ortadan uzanan ve kan damarları geçtiği hortuma benzer bir organ olduğunu belirten uzmanlar, bebeğin yaşamını sürdürebilmesi için hayati organlarından biri olduğunu vurgulamaktadırlar. İhtiyacı olduğu besinler ve oksijen göbek kordonu sayesinde plasenta aracılığıyla bebeğe iletilir. Anne karnında 28. haftaya kadar boyu uzayabilen göbek kordonun doğum sırasındaki uzunluğu yaklaşık 55 cm kadardır. Her bebekte aynı uzunluğa sahip olmayan göbek kordonunda uzunluğun neye göre değiştiğinin sebebi kesin bilinmese de bebeğin hareketlilik hızına göre kordonun daha uzun olabileceği öne sürülmüştür.
GÖBEK KORDONA BAĞLI KOMPLİKASYONLAR
Göbek kordonunda oluşan birtakım sorunlara bağlı olarak gelişen, hamilelikte ve doğumda ortaya çıkan komplikasyonları şu şekilde sıralayabiliriz:
1- Kordon dolanması: Her 4-5 doğumdan birinde görülebilen boyunda kordon dolanması genelde ciddi bir durum olmaz iken bazı bebekler için oldukça riskli olabilir
2- Kordon sıkışması: Kordonun baskı altında olmasıyla bebeğe giden kan ve oksijen azalır. Acil sezaryen gerektirebilir.
3- Kordonda gerçek düğüm olması: Tek tük görülen bu sorun genelde doğum sonrasında fark edilir ve nadiren bebekte sorunlar oluşturur.
4- Kordon sarkması: Su kesesi açılınca göbek kordonu rahim ağzından dışa sarkar. Hemen müdahale edilmesi gerekir aksi takdirde bebek ölebilir.
GÖBEK KORDONU NE ZAMAN KESİLMELİ?
Bebeğin dünyaya geldikten sonra göbek kordonunun kesilmesi ile annesi arasındaki hayat bağı olan plasentadan ayrılma gerçekleşir. Ancak bazı uzmanlar, doğum sonrasında göbek kordonunun hemen kesilmemesi gerektiğine değiniyor. Çünkü bebekte ne kadar kalırsa o kadar sağlıklı. Peki, bu mümkün mü? İşte plasentayı bebekten ayırmayan yöntem…
LOTUS DOĞUM NEDİR?
Bebeği plasentadan ayırmadan yapılan doğumlara denir. Lotus doğumda bebeğin göbek kordonu kendiliğinden kuruyup düşene kadar yani bu süre ortalama 3 ila 10 gün kadar plasentaya bağlı durmasıdır.
GÖBEK KORDONUNU 30 SANİYEDEN ÖNCE…
Bebeğin dünyaya geldiği ilk dakikalarda göbek kordonunun 30-60 saniyeden önce kesilmemesi gerektiğine dikkat çeken uzmanlar, yalnızca olağan dışı durumlarda hemen kesilebileceğini savunuyor. Doğum sonrasında bebeğin kan akışının neredeyse yarısı kadarı ilk 1 dakikada devam ettiği için bebeğin ciddi anlamda demir depolarının dolmasını sağlıyor.
Ayrıca yapılan araştırmalarda, göbek bağı geç kesilen bebeklerin tansiyonlarının diğerlerine göre daha normal ve güçlü olduğu bulgusuna ulaşıldı. Aynı zamanda bebekte demir eksikliği ve kansızlık da görülmüyor.
GÖBEK KORDONUNU 1 DAKİKA SONRA KESMENİN FAYDALARI:
1- Bebeğin kan seviyesi %32 daha yüksek çıkacak.
2- Vücutta demir eksikliği görülme ihtimali azalacak.
3- Anemi riski azalacak.
4- Bebeğin kilosunu pozitif yönde etkiliyor.
5- Doğum sonrası daha az kanama oluyor.
İlk 60 saniye içerisinde bağlanılan göbek kordonuna ‘erken göbek kordonu bağlanması’ olarak nitelendirilirken, doğumdan en az bir dakika geçtikten sonra bağlanmasına ‘geç kordon bağlanması’ denir.
BEBEKLERDE GÖBEK BAĞI BAKIMI NASIL YAPILIR?
Yeni anne ve baba olmuş kişilerin bebeklerinin bakımıyla ilgili endişelendiği ve biraz da korkarak yaklaştığı göbek bağı bakımında yanlış bir yöntem izlendiğinde bebek için sakıncalı bir durum haline gelebiliyor. Bebek doğduktan yaklaşık 2 hafta sonra kendiliğinden düşen göbek bağını temizlerken enfeksiyon kapmaması için bazı noktalara dikkat etmek gerekiyor.
YENİ DOĞAN BEBEĞİN GÖBEK BAĞI ACIR MI?
Çoğu zaman anne ve babalar bebeklerinin göbek bağına dokunurken ya da temizlerken korkarak hareket ederler. Bunun nedeni ise bebeklerine istemeden de olsa zarar verebilecekleri düşüncesidir. Ancak doğum sırasında da olduğu gibi doktorların göbek bağını keserken çok rahat olduğu görülür.
Çünkü kesilen bölgede sinir hücreleri bulunmaz ve bebekte acı duyma hissi görülmez. Bebeğinizin göbek bağı bakımını antiseptik bir malzeme ile yapabilirsiniz.
Bu bakımdan sonra göbek bağının olduğu bölgeye bir şey değmemesi ve kuru kalması oldukça önemlidir. Başlangıçta sarımsı olup sonrasında mavimsi bir hal alan göbek bağı düşmeye yakın siyah bir renge bürünür.
Bebeğinizin göbeğine takılan mandalı incitmeden sağa ve sola yatırarak her gün 2 defa temizleme işlemini gerçekleştirebilirsiniz. Mandalın alt ve üst şeklinde her iki bölgesine bakım yapmalısınız, aksi halde bağ geç düşebilir. Göbek bağı çevresinde hafif bir kanama olabilir. Ancak bu normal bir durumdur, eğer sürekli kanama olursa bir sorunun habercisi olabilir. Böyle durumlarda doktora gitmeyi ihmal etmeyin.