Ciddi bir bakteriyel enfeksiyon olan veba geçtiğimiz günlerde yeniden ortaya çıktı. Yüzyıllar önce görülen ve milyarlarca insanın ölümüne neden olan veba, uzun bir süredir neredeyse yok olmaya başlamıştı. Bulaşıcı bir hastalık olan veba, ilk kez Asya kıtasında ortaya çıkıp göç yoluyla yaygınlaşmıştı. Peki Veba hastalığı nedir nasıl bulaşır? Veba hastalığının belirtileri nelerdir? Vebanın tedavisi..
Yersinia pestis adındaki bakterinin neden olduğu hastalığa veba denir. Asya kıtasında ortaya çıkmasına rağmen en çok etkilenen kıta Avrupa oldu. Antik Çağlardan beri olan bu hastalığa Kara Ölüm olarak adlandırılırdı. 1347 yılında Avrupa nüfusunun yüzde 40’nın ölümüne neden oldu. Yapılan araştırmalarda hastalığın farelerden insanlara geçtiği ortaya konuşmuştur. Ancak kesin bir bilgi değildir. Hastalığın yüzyıllar sonra tedavisi bulunmuştur. Virüs bulaşan kişilerde kemik ve cilt yapısında bozukluk olduğundan Orta Çağ devrinde bu hastalara zombi denilirdi. Kirli ortamları seven bakteri sağlıksız beslenmeyle beraber hızla artabilir. Farelerin yanı sıra pirelerden de bulaştığından hayvandan insana insandan insana geçebilir. Salgının ortaya çıkmasından önceki yıllarda fare ölümleri artmıştır. Asya da çıkıp Avrupa’yı yok eden veba hastalığı günümüzde ise Afrika halen görülür. Gelişen teknolojiyle azalmaya başlayan veba Ülkemizde Osmanlı Devleti zamanında yaygınlaşmıştı. Bu devirde sıklıkla kullanılan İpek Yolu ticaretiyle Asya’dan gelen kervanların içinden İstanbul’a ve bazı şehirlerde görüldü.
VEBA HASTALIĞININ NEDENLERİ NELERDİR?
Bakteri; yabani olan tavşan, fare, köpekler ve yer sincaplarına pire ısırmasıyla geçer. Bakteri sadece iç organları değil aynı zamanda kemik yapısını ve cilt yüzeyinde de bozukluklara neden olur. Bu hayvanların insanlarla ortak kullandıkları ortamlarda insanlara da geçer. Hava ve temas yoluyla yayılır. Aynı zamanda direk olarak bu pireler insanları da ısırabilir.
VEBA HASTALIĞININ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Pirenin ısırdığı yerlerde kırmızı lekeler ve kızarıklıklar oluşur. Bakteri vücuda enjekte olduktan sonra ilk olarak eklem ağrılarına neden olur. Bunun akabinde yüksek ateş, kusma, bağırsak bozukluğu, kilo kaybı ve titreme ile devam eder. İlerlediğinin göstergesi ise burundan kan gelmesidir. Ayrıca pirenin ısırdığı ciltte virüs ilerledikçe ciddi deformasyonlara neden olur. Görünüşü bozarak cilt çürümesi meydana gelir. Vücudun iç kısmında ise lenf bezlerine yerleştiğinden şişkinlikler meydana gelirken diğer organların da işlevsel potansiyellerini düşürür.
VEBA HASTALIĞININ TEDAVİSİ VAR MIDIR?
Belirtiler diğer hastalıkların belirtileriyle aynıdır. Ancak şiddeti biraz daha fazladır. İlk yıllarda belirli bir tedavi yöntemi olmadığından ölümlere neden oldu. Ancak şimdilerde güçlü antibiyotikler sayesinde hastalık yok denecek kadar azaldı. Herhangi bir operasyon yapılması mümkün olmayan hastalıkta sadece vücuda yerleşmiş bakterinin direnci kırılmaya çalışılır. Ayrıca erken teşhisi önemi de kalıcı hasarları önlemek içindir.
VEBADAN KORUNMANIN YOLLARI VAR MIDIR?
Hastalığın görüldüğü ortamlarda mutlaka uzak durmak gerekir. Çevre temizliği bu hastalığın adeta düşmanıdır. Ayrıca güneş ışınları da bakteriyi yok eder. Bu yüzden bakteri ilk olarak soğuk havalarda ortaya çıkar. Vebanın olduğu yerlere şapka, eldiven ve maskeyle dolaşılmalı. Kişinin ölmesi ardında bile bakteri yaşayabildiğinden gömülme esnasında kireçlenir. Ya da ilaçlanır. Bu da yaygınlaşmasını azaltır. Sürekli olarak bulunan bölge de ilaçlama yapılarak enfekte olmuş pirler ortadan kaldırılır. Korunmanın bir diğer yolu ise aşıdır. Uzmanlar köylerde bulunan kişilerin çalı, taş ve odun toplama esnalarında dikkatli olmaları gerektiğini aksi halde pire yuvalarına denk gelebileceklerini vurguluyor.