Yeni doğan her bebekte sağlık açısından yapılması gereken tarama testleri sonucunda bir rahatsızlık görülürse bu hastalık erkenden önlenebileceği için oldukça önemlidir. Doğum sonrasında her bebekten muhakkak yapılması istenen topuk kanı testiyle ilgili merak ettiklerinizi sizler için derledik. Bebeklerden topuk kanı testi neden alınır? Topuk kanı testi ne işe yarar? Topuk kanı testi ile ortaya çıkan hastalıklar neler? Bebeklerde topuk kanı kaç kez alınır? Topuk kanı testi sonuçları ne zaman çıkar? Topuk kanı testi ile ilgili tüm detaylar sadece Yasemin.com’da!
Bebeğin dünyaya gelmesinden sonraki 24 saatte ya da 3 gün içerisinde yapılması beklenen topuk kanı testi, yeni doğan bebeğin ayağından alınan ufak miktardaki kan ile gerçekleşmektedir. Bebeğin doğumu sağlıklı bir şekilde gerçekleşse bile oluşabilecek bazı ciddi problemler ilk etapta kendini ebeveynlere göstermeyebilir. Ancak dünyanın dört bir yanındaki ülkelerde uygulandığı gibi Türkiye’de de yapılan yeni doğan taraması ile bebeklerin hastalıkları ileri dereceli hale gelmeden sorunlar erkenden tespit edilebiliyor ve erken tanı sayesinde büyük oranda iyileşme sağlanabiliyor. Anne ve babaları tarafından fark edilmeyen ya da duygusal hassasiyetlerinden dolayı kanın alınmasına müsaade edilmediği zaman beyin hasarı, gelişim geriliği, tiroit bozuklukları ve enzim eksiklikleri gibi ciddi sorunların tedavisi için geç kalınmış olabilir. Yeni doğan bir bebek için kan alınması kulağa her ne kadar hoş gelmese de aslında küçücük bir işlemden ibaret olan bu topuk kanı testi, yalnızca ufak bir iğne batırılıp kanın incelenmesi ile oluşuyor. İşte anne-babaların topuk kanı testi ile ilgili en çok merak ettikleri bilgiler…
TOPUK KANI TESTİ NEDİR? BEBEKLERDEN TOPUK KANI NEDEN ALINIR?
Doktorların her yeni doğan bebekten istedikleri topuk kanı testi, annelerin kulağına ne kadar korkunç gelse de sağlık için yapılması gereken bir uygulamadır. Topuk kanı testinin yapılmasındaki asıl amaç, bebekte herhangi bir genetik rahatsızlığın var olup olmadığını belirlemektir. Yapılan topuk kanı testi ile fenilketonüri, doğuştan hipotroidi, biyotinidaz eksikliği ve kistik fibrozis gibi rahatsızlıkların olup olmadığı ortaya çıkar. Çıkan test sonuçlarının pozitif olması sağlık sorunlarının habercisi iken negatiflik durum bebeğin sağlıklı olduğunu gösterir.
BEBEKLERDE TOPUK KANI NE ZAMAN ALINIR?
Yeni doğan tarama testleri arasında olan topuk kanı bebeklerde hastalık belirtisi fark edilmeden doğumdan sonraki ilk 3-5 gün içinde yapılan bir testtir. Topuk kanının en erken alınan zamanı doğum gününden 1 gün sonrası yani ertesi gündür. Uzmanlar bebeğin eve taşınmasından önce muhakkak topuk kanı testinin yaptırılması gerektiği konusunda uyarılar yaparken, doğum sonrasındaki ilk 1 hafta-10 gün içerisinde testin yenilenmesini istemektedir.
2. TOPUK KANI NEDEN ALINIR? BEBEKTEN TOPUK KANI KAÇ KEZ ALINIR?
İlk kez uygulanan topuk kanı örneğinde belli olmayan hastalık belirtilerinin net bir şekilde tanımlanabilmesi için doktor, doğum sonrasındaki ilk 1 hafta içinde tekrardan topuk kanı testi isteyebilir. Bebekten gerekli zamanda ve miktarda topuk kanı alınamazsa veya bebekte topuk kanı yüksek çıkarsa sonucun kesin olarak doğrulanması için yeniden kan örneğinin alınması gerekebilir. Genel olarak bakacak olursak bebeklerde 2. topuk kanı nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz:
– Bebekten ilk kez kan alındığında yeterince doymadıysa,
– Kan 24 saatten önce alındıysa,
– Bebeğe antibiyotik verilmesiyse,
– Prematüre doğum gibi durumlarda net bir sonuç için 2. topuk kanı gerekebilir.
TOPUK KANI TESTİ NASIL YAPILIR? TOPUK KANI TESTİ SONUÇLARI
Yeni doğan bebeğin ayağından alınacak olan bir damla kan örneği, iğne ile minik bir delik açılmasıyla gerçekleşir. Şırınganın içinde kalan kan öncesinde hazırlanan kartlara damlatılır. Yapılan testten doğru sonucun alınması için bebeğin yeterli miktarda beslenmesi gerektiği unutulmamalıdır. Testte yanılma payının olmaması için ilk iki hafta içinde ikinci bir topuk testi alınabilir.
Eğer bebeğin sağlığı yerindeyse herhangi bir hastalık tespit edilmemiş ise sonuç için aranmanız gerekmez. Eğer olumsuz ya da şüpheli bir durum varsa bağlı olunan hekim sizi arayacak bilgilendirmede bulunacaktır.
BEBEKLERDE TOPUK KANI YÜKSEK ÇIKARSA…
Yeni doğan bebeğe uygulanacak olan topuk kanı testi değerleri yüksek çıkarsa nedeni rahatsızlıktan dolayı olabileceği gibi testin doğru olmamasından da kaynaklanabilir. Topuk kanının yüksek çıkması durumunda doktor sonuca göre bir değerlendirmede bulunacaktır.
TOPUK KAN TESTİ POZİTİF ÇIKMASI NE ANLAMA GELİR?
Metabolik hastalıkların olmamasında rağmen test sonuçları olumlu çıkabilen testte bebeğin hastalığından emin olmak için daha detaylı ve özel testler uygulanabilmektedir. Topuk kanı testi pozitif çıktıysa en yakın zamanda hastalık teşhisi konularak tedaviye başlanır.
YENİ DOĞAN BEBEKLERDE YAPILAN TARAMA TESTLERİ
1- FENİLKETONÜRİ TESTİ
2- HİPOTİROİDİ TARAMASI
3- GALAKTOZEMİ TARAMASI
4- KİSTİK FİBROZ TARAMASI
5- YENİ DOĞAN İŞİTME TARAMASI
6- YENİ DOĞAN GÖZ TARAMASI
7- KALÇA ÇIKIĞI ULTRASONU