İnsan vücuduna inanılmaz faydaları olan bal hakkında en merak edilenleri sizler için araştırdık. Arıların doğaya bıraktıkları mucize olan bal, doğal şekerdir. Vücudun şeker ihtiyacını karşılar. Bunun yanı sıra üst solunum yollarından cilde kadar birçok fayda sağlar. Ancak bal nadiren de olsa zehirlenmeye neden olur. Peki Balın faydaları nelerdir? Deli bal zehirlenmesi nedir? Kaç çeşit bal vardır? İşte cevaplar…

Arılar çiçeklerden topladıkları tomurcukları midelerinde invertaz enzimi sayesinde bala dönüştürürler. Yaptıkları kovanların içerisine bıraktıkları balın tadı rengi kokusu topladıkların çiçeklerin tomurcuklarına göre değişir. 1 kilo bal için bir gün boyunca 900 bin arı çalışır. Nem, güneş ışığı, kaynatma gibi sıra dışı bir etkiye maruz kalmadıkça bozulmayan bal zamandan etkilenmez. Yapılan araştırmalarda  amilaz, nikotin, invertaz, katalaz, oksidaz, fosfataz enzimleri bulunur. Aynı zamanda tiamin, riboflavin, askorbik asit, piridoksin, pantotenik asit, niasin ve az miktarda biotin, folik asit bulunur.Enzim ve vitaminlerin yanı sıra potasyum, klor, kükürt, kalsiyum, sodyum, fosfor, magnezyum, silisyum, demir, mangan ve bakır bakımından zengin ola bal bu sayede insan sağlığına oldukça fayda sağlar. Baldaki şeker kana karışmada uzun bir süreç yaşadığı için bazı uzmanlar her gün bir kaşık balı yarım bardak su ile karıştırarak tüketilmesini öneriyor.

DELİ BAL ZEHİRLENMESİ NEDİR?

Besin zehirlenmeleri arasında nadiren görülen bal zehirlenmesi ciddi sağlık sorununa neden olur. Arılar çiçeklerden topladıkları maddeleri bal dönüştürür. Ancak topladıkları bazı maddeleri de bala karıştırdıklarından balın tadı acı olur. Bu bala acı ya da tutar denir. Uzmanların açıklamalarına göre fazla tüketildiğinde mide rahatsızlıklarına neden olur. Bazı yörelerde buna deli bal da denir. Bu bal çeşidi halk arasında diyabet ve hipertansiyona iyi geldiği biliniyor. Deli bal genellikle kuzey bölgelerde görülür. Ülkemizde Karadeniz bölgesinde yaygındır. Dünya da ise Brezilya ve Amerika’da var. Kahverengi olan balın şekerlenmesi zaman alır. Balın zehirlenmesine neden olan madde ise Grayanatoksindir. 

BALIN FAYDALARI NELERDİR? HER GÜN BALLI SU İÇERSENİZ…

– İçerisindeki şeker su ile yumuşatılıp tüketildiğinde kana çabuk karışır. Uzmanlar özellikle demir eksikliği olan kişilerin tüketmesini önerir. Bal bu karışımla kana daha çabuk karıştığından kandaki hücrelerin oranını artırır. Bu sayede kişiye gün boyu enerji sağlar. Kansızlığı önlemenin yanı sıra stres, depresyon ve yorgunluğa da iyi gelir. 

– Sindirim için bir mucize olan ballı su mideyi temizlerken bağırsaklarda toksin birikimini de önler. Bu sayede kabız ya da ishal gibi rahatsızlıkların yaşanmasını önler. Böbrekleri ve bezleri çalıştırarak vücutta sıvı dengesizliğinin yaşanmasını engeller. 

– Sabahları tüketilen ballı su gün boyu abur cubur tüketmek isteğinizi azaltır. Tok tutma süresini artırarak kilo vermek isteyenler için fayda sağlar. Ballı su aynı zamanda beyindeki şeker sinyallerini de kontrol eder.

– Yapılan araştırmalarda ballı suyun eklem ve kemiklerdeki kireçlenme ya da iltihaplanma gibi sağlık sorunlarının yaşanmasını önler. Bunun yanı sıra yaşanan ağrılarında şiddetini azaltır.

– Kötü kolesterolü düşürmede etkili olan ballı su, damarların tıkanıklığını önleyerek kalp hastalıklarını ve kan dolaşım problemlerini engeller. Uzmanlar bu karışımın düzenli tüketilmesi gerektiğini tavsiye eder. 

– Antibakteriyel ve antibiyotik özelliğe sahip olan bal, su ile şekeri hafifletildiğinde bağışıklık sistemindeki kötü serbest radikalleri temizleyerek bağışıklık sistemini güçlendirir.

– Vücudun günlük ihtiyacı olan vitamin ve mineralleri yüzde 40 oranda sağlar. Bu sayede direnci artırarak cilt sağlığını da korur. Vücudun maruz kaldığı deformeleri kısa sürede yeniler. Erkenden yıpranmasını önleyerek ciltteki sinirlerin daha sağlıklı çalışmasını sağlar.

– Solunumda yaşanan bronşit, astım ve kuru öksürük gibi rahatsızlıkların önüne geçer. Antibiyotik etkisi ile burada biriken iltihapları idrar yolu ile atar. 

CEVİZ VE BAL KARIŞIMI NE İŞE YARAR?

Bir kavanoz balın içerisine öğütülmüş 3 avuç içi kadar dolu ceviz koyup iki gün bekletin. Omega-3 yağ asidi bakımından zengin olan ceviz sinir ve bağışıklık sisteminin fonksiyonlarının sağlıklı çalışması için fayda sağlayan bir besindir. Unutkanlık, uykusuzluk, alzheimer ve konsantre için gerekli olan omega-3 yağ asidinin balla birleşimi etkiyi 3 katına çıkarıyor. Ayrıca bu karışım kas ve kemik sistemini de güçlendirir. Ayrıca mide asidini düzenler. Bağırsak florasalarının doğru çalışmasını sağlar. 

KAÇ ÇEŞİT BAL VARDIR VE EN FAYDALISI HANGİSİDİR?

BİTKİ ÇEŞİTLİ BALLAR

KESTANE BALI

Koyu renkli olan bu balın özel üretim alanları vardır. Diğer ballara göre daha az şekerlidir. Kendine has bir kokusu olan kestane balını yapan arılar aynı zamanda kestane neslinin devamı için tohumların doğaya yayılmasını da sağlar. Oldukça katı bir baldır. Kestane ağaçlarının içinde bulunur.

ÇAM BALI

Ülkemizde yayın olan çam balı, doğadaki en özel üretimdir. Polensiz yapılan tek baldır. Çam ağaçlarındaki bazı böceklerin salgıladıkları sıvıyı alan arılar peteklerine doldurur. İki hayvan arasında yaşanan bu durum Türkiye ve Yunanistan dışında hiç bir yerde bulunmaz. Yapışkan oranı oldukça fazladır. 

AYÇİÇEK BALI

Trakya bölgemizde yaygın olarak bulunan ayçiçek tarlalarına yakın alanlardaki bal peteklerinde bulunur. Çok çabuk şekerlenen bu bal, en ucuz bal çeşididir.

NARİNCİYE BALI

Limon, mandalina ve portakal çiçeklerine konan arılar üretir. Değişik bir aromatik kokusu vardır. Ülkemizde Akdeniz balı olarak geçer. Ağızda hemen kayan bu bal özellikle doğal şekerli yapılan keklerde kullanılır.

KEKİK BALI

En yüksek rakımlı baldır. Yaylalarda yetişen ve neredeyse insanların bile el değdirmediği yerlerde yetişen kekiklerin polenlerini toplayan arıların elde ettiği özel ballardan biridir. Bağırsak ve mide rahatsızlıklarında doğal ilaç olarak kullanılır. Kendine has bir kokusu vardır. 

LAVANTA BALI

Bu balın üretilmesi için özel tesisler kurulmuştur. Haziran ayında yetişen lavantalara salınan arıların tarlaya yakın yerlerdeki kovanları bu çiçekten aldıkları polenlerle doldurur. Oldukça değerli bir baldır. Arılar bu esnada lavantaların yeniden yetişmesi için adeta bir ekolojik döngü yapar. 

IHLAMUR BALI

Ihlamur ağaçlarının yaygın olduğu yerlerde bulunur. İlk baharda yerleştirilen kovanları dolduran arıların hasadını sonbaharda alınır. Birçok hastalığa doğal ilaçtır. Kokusu ve tadı oldukça farklıdır. 

ÇİÇEK BALI

Birçok çiçekten aynı anda toplanan polenlerin enzimlenip ortaya çıkan bal türüne denir. Kestane ağaçlarının olduğu yerlerde bu bal olmaz. Çünkü arılar çiçeklerden önce kestaneyi tercih eder. 

YÖRESİNE GÖRE BALLAR

ANZER BALI

En faydalı olan baldır. Rize’deki binlerce çiçek çeşidinden üretilir. Vücuda karıştığında hızla enerji oranını artıran baldır. Sporcular sıklıkla tüketir. Sinir hücrelerini yenileyen beyin sağlığını koruyan özellikle ileri yaş unutkanlık hastalığının önüne geçer. 

PETEK VE SÜZME BAL

Kovanın içinden alınan peteklerdir. Ballar petekten çıkarılmadan beraber tüketilen bala petek bal denir. Tam tersi petekten süzülen bala ise süzme denir. Tüketim tercihine göre değişir. 

KARAKOVAN BALI

En eski bal üretim şeklidir. Yani arıların kendi oluşturdukları petekleri doldurdukları şekildir. Salgıladıkları sıvı koyu renkli olunduğundan karakovan denir. Anzer sonrası en faydalı baldır. 

ÇAYI BALLA İÇERSENİZ…

Tatlı bir tadı olmasına rağmen kandaki şekeri çok fazla etkilemeyen ballı bazı uzmanlar tüketilen besinlere eklenerek tüketilebileceğini vurguluyor. Özellikle çay ile beraber tüketilen balın sindirimi de rahatlattığı belirtiliyor. Ayrıca yemeklerden sonra tüketildiğinde yaşanan hazımsızlık ve şişkinlik gibi durumlara da iyi gelir. Ancak bir çay bardağına yarım çay kaşığı konulması öneriliyor. Ballı çay bağırsakların fonksiyonlarını da düzenleyerek sindirime de destek veriyor. Hemen hemen her yolla enfeksiyon kapan boğaz ve sinüs yollarını temizlemede de etkilidir. 

BALIN BESİN DEĞERİ NEDİR? KANSER TEDAVİSİNDE ETKİLİ MİDİR?

100 gram bal, yaklaşık 16 gramı su, 81 gram karbonhidrat ve 0.4 gram da proteinden oluşur. Bal temeli şekerden ziyade karbonhidrattan oluşur. Bu da günlük vücudun ihtiyacı olan enerjiyi karşılar. Doğal şeker olan bal, yiyecek ve içeceklere konulduğunda işlem görmüş şeker gibi kandaki şeker oranını artırmaz ayrıca kiloya neden olmaz. Özellikle sigara ve alkol gibi maddelerden dolayı ağır tahrip olan akciğerlerin temizlenmesinde etkili olan ballı su aynı zamanda vücudu zararlı hücrelerden arındırarak kanser hastalıklara zemin hazırlayan sağlık sorunlarını ortadan kaldırır.