Yaklaşık bir yıldır tüm dünyayı etkisi altına alan Koronavirüs en çok uyku problemlerine yol açtı. Evlere kapatan koronavirüsle beraber artan uyku sorunu için uzmanlar kritik açıklamalarda bulundu. Hastalıklara davetiye çıkaran bu soruna neden olan 10 yanlış alışkanlık Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Murat Aksu, tarafından sıralandı.
19 Mart Dünya Uyku Günü kapsamında, uykunun insan vücuduna etkileri bir kez daha hatırlatıldı. Özellikle kendini yenilemek için uykuya ihtiyaç duyan vücut, yaşanan herhangi olumsuz durumda sağlığı olumsuz etkilenir. Vücut sağlığını bozan uykusuzluk problemi ise son bir yıldır pandemi nedeniyle arttı. Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Murat Aksu bu kapsamda yanlış ve doğru olan alışkanlıklar hakkında bir açıklama yaparak. Dikkate alınacağı taktirde böyle bir sorunun yaşanmayacağının altını çizdi.
UYKUSUZLUĞA NEDEN OLAN 10 HATA!
HATA: Yatmadan önce ağır spor yapmak
DOĞRUSU: Sanılanın aksine yatağa ne kadar yorgun girerseniz, uykuya dalmanız da o kadar güçleşiyor. Uykuya kolay dalmanız için uyku zamanından 1-2 saat öncesinde tüm fiziksel aktiviteleri sonlandırmalısınız. Yatağa dinlenmiş olarak girmeniz, uykuya daha kolay dalmanızı sağlayacaktır.
HATA: Gece geç saatlere kadar uyumamak
DOĞRUSU: Özellikle 23.00-05.00 saatleri arasında uyumak şart. Yapılan çalışmalara göre; bağışıklık sisteminin güçlenmesinde önemli bir role sahip olan melatonin hormonu özellikle bu saatlerde ve karanlıkta salgılanıyor. İdeal uyku süresi ise bireyden bireye farklılık göstermekle beraber, en az 6 saat uyumamız bağışıklık sistemimizi güçlendirmemiz için çok önemli.
HATA: Akşam üstü çay ve kahve içmek
DOĞRUSU: Kişiden kişiye değişmekle birlikte, kafeinin uyku bozan etkisi 6, hatta 8 saate kadar uzayabiliyor.
HATA: Uykuya dalamadığımızda ısrarla yatakta kalmak
DOĞRUSU: Uyku saatinizde yatakta 20 dakikadan fazla süre geçirmenize rağmen uyuyamadıysanız, kendinizi zorlamayın. Çünkü uyku için debelenmek tam aksine uykuya dalmayı zorlaştırıyor. Hatta uyku için ne kadar çok çaba sarf ederseniz, uykuya dalma süreniz de o kadar uzuyor. Uykusuzluk problemi yaşadığınızda yatak odanızdan çıkın; sakin bir odada, 30 dakika kadar sizi yormayan bir işle uğraşın, örneğin kitap okuyun. Ardından tekrar yatağınıza geri dönün.
HATA: Yatma ve kalkma saatlerine dikkat etmemek
DOĞRUSU: Sağlıklı uykunun en önemli kurallarından biri, yatma ve kalkma saatlerini mümkün olduğunca sabit tutmak. Aslında burada en önemli faktör sabah kalkma saatinin sabit tutulması. Yani gece saat kaçta uyunursa uyunsun aynı saatte yataktan kalkmak, bizim uyku-uyanıklık ve sirkadyen ritmimizi belirleyen önemli etkeni oluşturuyor.
HATA: Yatak odasında gece lambası bulundurmak
DOĞRUSU: Melatonin, uykunun sürekliliğini sağlayan en önemli hormon. Beyindeki bir bezden salgılanan melatoninin salgılanmasını durduran en önemli faktör ise ‘ışık’. Yapılan araştırmalar sonucunda bugün biliniyor ki özellikle mavi dalga boyundaki ışık uyaranı melatonin salgılanımını anında durduruyor ve uykuyu bölüyor.
HATA: Yatakta cep telefonu, tablet ve bilgisayar kullanmak
DOĞRUSU: Tablet, bilgisayar ve televizyon ekranlarından yansıyan mavi ışığa maruz kalmak, uykuyu sabote eden en önemli faktörler arasında yer alıyor. Bunun nedeni ise mavi ışığın melatoninin salgılanmasını önlemesi. Ayrıca uyku için ayrılmış zaman ve mekanda uyku dışı eylemlerde bulunmak da uykuya geçişi zorlaştırıyor.
HATA: Gündüz şekerleme yapmak
DOĞRUSU: Bu durum insan genetik yapısında ve sirkadyen genlerimizde belirlenmiştir. Uyanık kaldığımız sürede santral sinir sisteminde artan adenozin maddesinin miktarı uykuyu başlatan önemli bir faktörü oluşturuyor Adenozin seviyesi uykunun başlamasıyla birlikte hızlı bir şekilde düşüyor. Bu nedenle gündüz kısa uyuklamalar nedeniyle düşen adenozin tekrar yüksek seviyelere ulaşmadan uyku başlayamıyor.
HATA: Uyku öncesinde ağır beslenmek
DOĞRUSU: Unutmayalım ki sirkadyen ritminin en önemli işlevi, enerji alım-tüketim dengesini sağlamaktır. Besine ulaşmak bu ritmin en önemli dış belirleyicilerindendir. Bu nedenle uyku öncesi bir saatlik dönemde beslenmenin durdurulması, uykunun başlamasını ciddi şekilde kolaylaştırıyor ve sirkadyen ritmimizi koruyor.
HATA: Kontrolsüz ilaç kullanmak
DOĞRUSU: Uyku ilaçları kuşkusuz gerekli durumda ve sürede kullanıldıklarında çok yarar sağlıyor. Ancak her ilaçta olduğu gibi sadece hekim kontrolünde, gerekli sürede kullanılmaları şart.