Anne sütünden sonra farklı bir besini ilk defa tadacak olan bebeklerde ‘ek gıda’ denen bu süreci en kolay bir şekilde atlatabilmek ve sağlıklı yollarla gerçekleştirebilmek için doğru adımlar atmak en doğrusudur. Peki ek gıdaya nasıl başlanmalı? Ek gıda dönemine erken ya da geç başlamak sakıncalı mı? Ek gıdaya ne zaman başlanır? Ek gıda dönemi beslenme listesi…

Dünya Sağlık Örgütünün açıkladığı ve uzmanların üzerine basa basa söylediği ilk altı aylık süreçte anne sütünün önemi neredeyse herkesin bildiği bir şey haline gelmiştir. Yeni doğan döneminde bebeğin ihtiyaç duyduğu tek besin olan ve doğum sonrasında da anne sütünden başka su bile verilmesini uygun görmeyen uzmanlar, her bebeğin yeterli anne sütü miktarını depolamasını önermektedir. Çeşitli nedenlere bağlı olarak emzirme dönemindeki annenin sütünde azalma ya da kesilme görülebilir. Anne sütü alamayan bebekler bu süreçte formül mama ile beslenmelidir. İlk altı aylık dönemden sonra anne sütüne ek olarak bazı katı gıdalara ihtiyaç duyulmaktadır. İlk kez anne olacak kimseler yeni doğan bebeklerinin ilk altı aylık deneyimlerinden sonra, ek gıdaya daha kolay adapte olabilmek ve sıkıntısız atlatmak için bilgilenmenin yollarını ararlar. Ek gıda dönemi ile ilgili yeterli bilgisi olmayanların doktorlarından görüş aldığı ya da çeşitli kaynaklardan yararlandığı doğru bilgilerle sağlıklı bir beslenme programı çizilebilir.

1- EK GIDA İÇİN EN UYGUN ZAMAN NEDİR? EK GIDAYA NE ZAMAN BAŞLANIR?

Sağlıklı bir büyüme ve gelişme için ilk altı aylık dönemde anne sütünün fazlasıyla yeterli olduğu bilinmektedir. Ancak bu süreçten sonra bebekler bazı ihtiyaçlarını tek başına karşılayamaz ve beslenme programına bazı eklemeler yapılır. Anne sütüne ek olarak tamamlayıcı vazifesi sağlayacak olan yiyecekleri, bebekler altıncı aylarını doldurduktan sonra yavaş yavaş temin edilebilir. Bebek altı aylık olana kadar annesini yeteri kadar emiyor ve karnını doyuruyorsa ek besine ihtiyaç duyulmaz. Ancak bazı durumların tespit edilmesi ile doktorlar bebeklerde ek gıda sürecini erken başlatmak isteyebilir.

Ek gıdaya erken geçişin nedenleri:

– Çeşitli nedenlerden dolayı annenin sütü azalmışsa ve bebek mama ile besleniyorsa,

– Olması gereken kilo değerinden düşükse,

– Demir eksikliği görülüyorsa,

– Yemek gördüğü zaman tepki vermeye başlıyorsa 5. ayın sonuna doğru verilebilir.

2- EK GIDAYA ERKEN YA DA GEÇ BAŞLAMANIN ZARARI VAR MI?

Erken başlamanın zararları:

Bazı organlardaki enzimler gerektiği kadar gelişmemişse sindirim sorunu görülebilir.

Erken dönemde alınan katı gıdalar böbrekte biriken sodyum ve üreyi arttırır.

Emme refleksi hakim olduğundan dolayı bebek yemekte sıkıntı çıkartabilir.

Besin alerji riski normale göre daha fazla olur.

Geç başlamanın zararı:

– Ek gıda dönemi geçmiş olan bebeklerin ilerleyen zamanlarda ek gıdaya geçmesi demir eksikliği sorununu tetikler.

– Vücudun alması gereken besin değerleri karşılanmadığından gelişimsel bozukluklar görülür.

– Kilosu yetersiz kalır.

3- EK GIDAYA GEÇİŞ NASIL OLMALI?

Yumuşak ve alerjik reaksiyon göstermeyen gıdalar başlangıç aşaması için çok önemlidir. İlk önce püre gibi besinlerle başlayıp daha sonra çiğneme yetisini geliştirecek katı gıdalara geçilmelidir. Direkt olarak her gün yeni bir gıda değil de uzmanların önerdiği gibi tek bir öğün de yeni besinlere yer verilmelidir.

Tatlı ve tuzlu besinler arasında en baskın olan tat tatlı türündeki yiyecekler olacağı için en geç tatlı ile tanıştırılmalıdır. Anne sütü nötr olduğu yani tadı olmadığı için anne sütünden sonra tatlı ya da tuzlu ile değil sebze türündeki besinlerle tanışma sağlanmalıdır. Çocuğa verilen sebzeye tuz katmakta yanlış bir hareket olacaktır.

Sebzenin tadı nasıl ise çocuğun tadının direkt olarak ona alışması daha uygun olacaktır. Böylelikle çocuğunuzun ilerde sebze yememe gibi bir sorunun önüne geçmiş olacaksınız.

4- BEBEKLERE HANGİ AYDA NE YEDİRİLİR? AYLIK EK GIDA BESLENME TABLOSU

Bebeği için ek besinlere başlayan anneler hangi ayda hangi besini bebeklerine yedirebilir? İşte o tavsiyeler…

4-6 AY

4-6 aylık bebekler yavaş yavaş dik oturmaya ve ebeveynlerin yedikleri besinlere ilgi duymaya başlar. Peki bu dönemde bebeğinize hangi yiyecekleri verebilirsiniz?

Muz 

Elma

Tatlı patates

Kabak ezmesi

Tahıllar

Karnabahar

Tavuk

Fındık ezmesi ve diğer alerjik gıdalar ile ilgili doktordan yardım almayı unutmayın. Doktorunuza mutlaka danışın! 

6-8 AY

Somon, kırmızı et, nohut ve ıspanak gibi gıdaları ezerek püre şeklinde verebilirsiniz. 

Haşlanmış yumurta, bezelye, makarna, peynir gibi gıdalara geçebilirsiniz.

Şeker ve tuza bu dönemde geçilebilir.

8-10 AY

Yeni tatlar ekleyin. Baharat, yeşillik ve limon. Gıdaları blenderdan geçirmeden çatalla ezmeyi deneyin.

10-12 AY

Bu dönemde keten tohumu ve balık gibi yeni tatları ekleyebilirsiniz. Bebeğinizin kendi başına yiyebileceği şekilde elinde tutabileceği besinler verebilirsiniz.

5- EK GIDA DÖNEMİNDE NELERE DİKKAT EDİLMELİ? SIK YAPILAN HATALAR

Bebeğinizin ek gıdaya geçiş aşamasındaki ilk süreçte besinlere tadımlık başlatmalısınız. Aksi halde yeni besinlere damağı zor alışacağı gibi anne sütüne karşı olumsuzluk duygusu da pekişecektir. Bebeğiniz 8 aylık olana kadar en fazla 2 ek gıda öğünü tercih etmelisiniz. Boyutu ise iki küçük kavanozu geçmemelidir.Ek gıda dönemindeki üç aydan sonra yani (9-12 aylık evrede) artık bebeğiniz ek gıdalara alışmış olacağı için miktarı arttırabilirsiniz. Yarı yarıya anne sütü ve ek gıda olacak şekilde beslenmeyi gerçekleştirebilirsiniz. Öğün sayısı 2’den 3’e çıkarılmalıdır.

Ek gıda aşamasında tercih edilecek ilk öğün öğle olmalıdır. Bir iki kaşık kadar ek gıdadan tattırdıktan sonra anne sütü vererek daha kolay bir beslenme gerçekleştirebilirsiniz. Sebzenin tadını daha kolay benimseyebilmesi için biraz anne katılabilir, anne sütü azsa 1-2 ölçek toz devam sütü ekleyerek lezzetli bir çorba yapabilirsiniz.

6- EK GIDA DÖNEMİNDEKİ BEBEKLER İÇİN BESLENME LİSTESİ

5.00: Uyanma zamanı / Kahvaltı

7.00: Kahvaltı

8.00: Ara öğün zamanı (anne sütü sonrası veya anne sütü olmadan burada yönlendirme sizin ve bebeğinizin elinde)

10.00: Anne sütü zamanı

12.00: Öğle yemeği zamanı

13.00: Ara öğün zamanı

15.00: Anne sütü zamanı

17.00: Akşam yemeği zamanı

19.00: Uyku zamanı/Anne sütü zamanı