Vücudumuzda bulunan bir hormon çeşidi olan kortizon vücutta iltihap birikmesini önler. Bu yüzden ilaçlara da katılan kortizon bazen vücuda fazla gelebilir. Bu da ciddi hastalıklara yol açar. Güçlü bir bileşen olan kortizon hakkında merak edilenleri sizler için araştırdık. Peki kortizon nedir? Kortizon neden kullanılır? Kortizon hangi hastalıkların tedavisinde kullanılır? Kortizonun faydaları ve yan etkileri nelerdir?

Böbrek üstü bezlerin kabuk kısmında salgılanan Kortizon hormonu vücudun iltihaplanmasını önler. Bazı insanlarda bu hormon az olunca iltihaplanma artar. Fazla olunca da ciddi hastalıklara neden olabilir. İlk kez 1937 yılında E. Kendal ve Wintersteiner tarafından keşfedildi. 1938 yılında ise Reichstein tarafından sentezlenmesi bulundu. Romatizmal eklem hastalıklarını önlemek için geliştirilen kortizon, kan aracılığıyla vücuda yayılır. Ulaşması gereken yerlere geçerek görevini yerine getirir. Geliştirilen kortizon anti-inflamatuvar etkisi sayesinde akut ve kronik bazı hastalıkların tedavisinde kullanıldı. İlaçların genelinde kullanılan kortizon kullanıldığı bölgedeki deformeyi hızla iyileştirir. Ancak uzman kontrolünde yapılmadığında ciddi hasarlara zemin hazırlar. Ayrıca uzmanlar kortizon alanlarında beslenmelerine dikkat etmelerini tavsiye eder. Çünkü bazı besinlerde de kortizon bulunur. Bu da aniden artışına neden olur. Kortikosteroid sınıfında yer alan kortizonun vücuttaki en önemli görevi Yağ ve karbonhidrat metabolizmasını dengeler. Gün içinde farklı saatlerde vücut bunu salgılar. Nasıl salgılanacağı ise kan basıncı ve vücut ısısına göre şekillenir. İnsan vücudunda doğumdan 3 hafta sonra başlar. Anti alerjik etkisi olduğundan bağışıklığı baskılayan zararlı hücreleri azaltır. 

KAÇ ÇEŞİT KORTİZON VARDIR?

– Vücudun kendi kendine ürettiği kortizon doğal olandır. İnsan vücudunda kan basıncını dengeler. Kanın içine doğru oranda yağ ve şeker ekler. Vücudun hastalıklara karşı direncini artırır. Enfeksiyonlara karşı bağışıklık sistemini güçlendirir. Yeterli miktarda bulunmadığında yorgunluk, halsizlik ve zayıf bağışıklığa yol açar.

–Kortizon iğnesi bir diğer kortizon çeşididir. İğne ile vücuda enjekte edilen kortizon; gut ve eklem iltihaplanması gibi hastalıkların tedavisinde kullanılır. Uygulandığı bölgede birkaç gün kızarıklık ve şişliğe neden olur.

– Romatoid artrit hastalıkların vücuda olan etkilerini azaltmak için ağız yoluyla kortizon alınır. Bu da kortizon hapıdır. Çoğu uzmanlar bu tedavi yöntemlerini tercih eder. Bu haplar uzmana danışılmadan alınmamalı ve bırakılmamalıdır. Çünkü vücudun dengesini bozabilirler. 

– Cilt hastalıkları ve böcek ısırlıklarında kullanılan kortizonlu kremlerhızla iyileşmeyi sağlar. Krem tropikal bazı maddelerde içerir. Fazla kullanıldığında ciltte bölgesel hormonal bozukluğa yol açar. 

KORTİZON HANGİ HASTALIKLARIN TEDAVİSİNDE KULLANILIR?

Uzman doktorların tetkikleri sonucu uygun görülürse ek takviye olarak verdikleri kortizon ilaçları; alerjik, sinir sistemi, tümör, göz, romatizmal, damar, kalp, cilt, böbrek ve idrar yolu gibi hastalıklarda verilir. Ancak bu hormon vücuda fazla alındığında da bir takım hastalıklara ve hormon bozukluklarına yol açar. Vücudun ihtiyacı olan kortizon birden zararlı bir hal alabilir. Bu yüzden uzman kontrolü ve kan testi şarttır. 

KORTİZON ALANLAR NELERE DİKKAT ETMELİ?

– Kafein ve nikotin olan her şeyden uzak durmakta fayda var.

– Proteini beslenme alışkanlığında bol tutmak gerekir. Çünkü kortizon kas ve kemik kaybına yol açabilir.

– Doymuş yağ oranı fazla olan besinler tüketilmemeli.

– Karbonhidrat açısından az olan besinler tercih edilmeli.

– Düzenli spor yapılarak metobolizma hızlandırılır.

– Kan içindeki kötü kolesterol seviyesini yükselten besinler içilmemeli.

– Aniden tansiyon yükselmesine karşı tuzsuz beslenilmeli. 

KORTİZONUN YAN ETKİLERİ NELERDİR?

– Aşırı tüketildiğinde kandaki şeker oranını yükseltir. Bu da kötü kolesterolün yükselmesine yol açar. Böylece metabolizma bozulur.

– Kortizon kullanımı beraberinde potasyum eksikliği yaşanabilir. Bu da hipertansiyon ve kalp yetmezliğine neden olur.

– Bazı hastalarda mide ve bağırsak işlevselliğinde bozukluklar yaşandığı görülmüştür. Bu yüzden hem tok karna hem de bol su tüketilmeli.

– Vücuttaki tüm serbest radikalleri hızla temizlediğinden beraberinde bazı hücrelerde temizlenir. Bu da vücuttaki asit oranını artırır. Beraberinde de kas ve kemik hastalıklarına yol açar.

– Cilt hastalıkları sırasında kullanılan kortizonlu kremler aşırı kullanıldığında kullanmaya ve deri deformasyonuna yol açar. 

KORTİZON TEDAVİSİ GÖREN KİŞİLER NASIL BESLENMELİ?

– İlk dikkat edilmesi gereken nokta tuz alımıdır. Çünkü tuz kortizonla beraber böbrek üstü bezlerin dengesiz çalışmasına yol açar. Bu yüzden beslenme de tuzdan uzak durumalı.

– Kalsiyum yönünde zengin olan yoğurt, süt, baklagiller ve koyu yeşil sebzeler tüketilmeldir.

– Bol bol turunçgiller tüketerek C ve D vitamini eksikliği önlenmeli. 

– Şeker oranı vücutta arttığından dengesiz kiloya neden olur. Bu yüzden hazır gıdalarda uzak durulmalı. Tatlı isteği sırasında kuru meyveler tercih edilmeli.

– Beslenme alışkanlığında beyaz un, patates, pirinç çıkartılmalı.